Đề 1 - Bài viết số 6 - Lớp 8

Ñeà: Döïa vaøo vaên baûn “Chieáu dôøi ñoâ” vaø “Hòch töôùng só”, haõy neâu suy nghó cuûa em veà vai troø cuûa nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo anh minh nhö Lí Coâng Uaån vaø Traàn Quoác Tuaán ñoái vôùi vaän meänh ñaát nöôùc.

BAØI LAØM

Lòch söû maáy ngaøn naêm döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc cuûa daân toäc Vieät Nam laø nhöõng chaëng ñöôøng  ñaày gian khoå nhöng cuõng khoâng keùm phaàn oanh lieät haøo huøng. Trong moãi chaëng haønh trình cuûa lòch söû aáy, ta khoâng theå khoâng nhaéc ñeán vai troø quan troïng cuûa caùc baäc tieàn nhaân, nhöõng vò anh huøng daân toäc. Chính nhöõng con ngöôøi aáy ñaõ goùp phaàn toâ ñaäm neùt son trong  nhöõng trang söû vaøng ñaát nöôùc.  Trong ñoù phaûi keå ñeán vai troø laõnh ñaïo anh minh cuûa nhöõng vò minh quaân nhö Lí Coâng Uaån hoaëc nhöõng vò töôùng taøi nhö Höng Ñaïo ñaïi vöông Traàn Quoác Tuaán.  Ñoïc laïi nhöõng aùng vaên baát huû nhö “Chieáu dôøi ñoâ”, ‘Hòch töôùng só”, chuùng ta seõ thaáy roõ hôn ñieàu ñoù.

Moãi taùc phaåm ra ñôøi trong moät hoaøn caûnh lòch söû khaùc nhau, cho neân vai troø laõnh ñaïo cuûa moãi ngöôøi cuõng theå hieän khaùc nhau.

Baøi “Chieáu dôøi ñoâ” ra ñôøi vaøo naêm Thuaän Thieân thöù nhaát cuûa trieàu ñaïi nhaø Lí. Ngay sau khi leân ngoâi, baèng taàm nhìn xa troâng roäng cuûa moät baäc minh quaân, Lí Thaùi Toå ñaõ nhaän ra söï baát lôïi veà ñòa theá cuûa vuøng nuùi ñoài chaät heïp Hoa Lö – Ninh Bình, coá ñoâ cuûa hai trieàu ñaïi Ñinh – Leâ. Muoán trieàu ñaïi phaùt trieån laâu beàn vaø nhaèm “tính keá laâu beàn cho con chaùu”, nhaø vua phaûi tìm ra moät vuøng ñaát môùi phuø hôïp vôùi taàm voùc môùi cuûa ñaát nöôùc.

Nhìn laïi lòch söû caùc trieàu ñaïi lôùn cuûa phöông Baéc, nhaø vua nhaän ra nhöõng vöông trieàu vöõng maïnh laø nhôø ngöôøi laõnh ñaïo cuûa ñaát nöôùc bieát tìm ra ñòa ñieåm ñoùng ñoâ phuø hôïp vôùi yù trôøi vaø loøng daân. Vì vaäy, trong lôøi môû ñaàu baøi chieáu, nhaø vua ñaõ daãn: “Xöa nhaø Thöông ñeán vua Baøn Canh naêm laàn dôøi ñoâ; nhaø Chu ñeán vua Thaønh Vöông cuõng ba laàn dôøi ñoâ…” Möôïn saùch söû laøm tieàn ñeà daãn daét nhö moät söï minh chöùng huøng hoàn cho vieäc dôøi ñoâ, nhaø vua ñaõ thuyeát phuïc moïi ngöôøi baèng tö töôûng “Thieân meänh” vaø tö töôûng laáy daân laøm goác: “ treân vaâng meänh trôøi, döôøi theo yù daân… cho neân vaän nöôùc laâu daøi, phong tuïc phoàn thònh”.

Vaø,  Lí Coâng Uaån ñaõ nhaän ra thaønh Ñaïi La chính laø nôi hoäi tuï nhöõng yeáu toá coù theå laøm kinh ñoâ môùi “ôû vaøo nôi trung taâm trôøi ñaát; ñöôïc caùi theá roàng cuoän hoå ngoài. Ñaõ ñuùng ngoâi nam baéc ñoâng taây, laïi tieän höôùng nhìn soâng döïa nuùi”. Xeùt veà vò trí ñòa lí, nôi ñaây chính laø moät vuøng ñaát ñeïp, coù theå phaùt trieån thònh vöôïng vaø laâu beàn. Ñaïi La coù nhöõng lôïi theá hôn haún Hoa Lö voán dó chaät heïp vaø nuùi non bao boïc, ñoù laø “ñòa theá roäng maø baèng, ñaát ñai cao maø thoaùng”. Töø xöa ñeán nay, caùi hoaï vôõ ñeâ vaãn luoân laø moái lo haøng ñaàu cuûa caùc quoác gia vuøng soâng nöôùc. Giôø ñaây, sau khi veà Ñaïi La “daân cö khoûi chòu caûnh khốân khoå ngaäp luït, muoân vaät cuõng raát möïc phong phuù toát töôi”. Vì lo cho daân, muoán daân ñöôïc haïnh phuùc, nay gaëp ñöôïc vuøng ñaát toát, nhaø vua khaúng ñònh “khoâng theå khoâng dôøi ñoåi”.

Baèng taàm nhìn xuyeân suoát quaù khöù vò lai, vò vua ñaàu tieân cuûa vöông trieàu nhaø Lí ñaõ khaúng ñònh “Xem khaép ñaát Vieät ta… muoân ñôøi”.

Nhôø söï laõnh ñaïo anh minh, taàm nhìn chieán löôïc vaø taám loøng yeâu daân vì daân  cuûa mình maø Lí Coâng Uaån ñaõ ñöa kinh ñoâ môùi naøy vöôn leân thaønh vuøng ñaát roàng bay, ngaøn naêm vaên vaät.

Tieáp noái lòch söû hôn hai traêm naêm cuûa vöông trieàu nhaø Lí, trieàu ñaïi nhaø Traàn cuõng ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo söï phaùt trieån cuûa daân toäc. Ñaëc bieät laø cuoäc khaùng chieán choâng quaân Nguyeân xaâm löôïc baûo veä bôø coõi ñaát nöôùc ñaõ khaúng ñònh teân tuoåi cuûa bao vò anh huøng daân toäc: Traàn Quoác Tuaán, Traàn Bình Troïng, Traàn Quoác Toaûn, Phaïm Nguõ Laõo … Nhöng, qua baøi “Hòch töôùng só” cuûa Traàn Quoác Tuaán, ta caøng nhaän ra ñöôïc vai troø laõnh ñaïo anh minh cuûa vò töôùng giaø tröôùc vaän meänh ñaát nöôùc ñang laâm nguy.

Ñoïc laïi baøi hòch, loøng  ta cöù  soâi suïc caêm hôøn quaân xaâm löôïc, traøo daâng yù chí quyeát chieán quyeát thaéng keû thuø cho duø ñaõ traûi qua hôn baûy traêm naêm töø  khi baøi hòch ra ñôøi cho ñeán baây giôø.

Muïc ñích cuûa taùc giaû khi vieát baøi hòch naøy laø khích leä töôùng só hoïc taäp “Binh thö yeáu löôïc” ñeå chieán ñaáu vaø chieán thaéng keû thuø. Nhöng, baèng gioïng vaên vöøa thieát tha vöøa huøng hoàn, baèng taàm nhìn saâu saéc cuûa moät vò töôùng taøi töøng xoâng pha traän maïc trong ñôït baõo taùp Nguyeân Phong laàn thöù nhaát, Traàn Quoác Tuaán ñaõ duøng lí leõ cuûa mình ñeå ñaùnh vaøo loøng ngöôøi, khôi gôïi loøng caêm thuø giaëc saâu saéc vaø caûm giaùc hoå theïn cuûa töôùng só khi bò vaïch traàn nhöõng thoùi hö taät xaáu trong hoaøn caûnh ñaát nöôùc laâm nguy.

Söï thuyeát phuïc, khích leä cuûa Traàn Quoác Tuaán khoâng phaûi baèng meänh leänh maø baèng loøng caêm thuø soâi suïc cuûa baûn thaân khi nhìn thaáy toäi aùc keû thuø. Ñoù laø haønh ñoäng ngang taøng hoáng haùch coi thöôøng chuû quyeàn cuûa ñaát nöôùc khi chuùng :”ñi laïi … teå phuï”, ñoù laø baûn chaát tham lam voâ ñoä “ñoøi ngoïc luïa” “thu baïc vaøng, veùt cuûa kho coù haïn”.

Loøng caêm thuø cuûa taùc giaû boäc loä moät caùch cuï theå qua lôøi taâm tình vôùi töôùng só. Traàn Quoác Tuaán muoán qua lôøi taâm söï cuûa mình ñeå truyeàn ñeán töôùng só loøng caêm haän aáy, ñeå moïi ngöôøi cuøng nhau xaû thaân vì ñaát nöôùc: ‘Ta thöôøng… cuõng vui loøng”

Cuõng trong baøi hòch, taùc giaû ñaõ nghieâm khaéc pheâ phaùn nhöõng thoùi hö taät xaáu maø töôùng só ñang maéc phaûi trong tình caûnh vaän nöôùc ñang ngaøn caân treo sôïi toùc. Ñoù laø thoùi baøng quan thôø ô voâ traùch nhieäm, laø thuù vui höôûng laïc taàm thöôøng. Baèng taàm nhìn saùng suoát cuûa mình, Traàn quoác Tuaán ñaõ phaân tích caën keõ haäu quaû tröôùc maét vaø laâu daøi cuûa nhöõng thoùi hö taät xaáu aáy ñeå töôùng só töï ruùt ra baøi hoïc. Caâu hoûi tu töø ñaët ra cuoái ñoaïn vaên quaû thaät coù taùc duïng laøm ray röùt loøng ngöôøi “luùc baáy giôø, daãu caùc ngöôi muoán vui veû phoûng coù ñöôïc khoâng?”. Laøm sao vui veû ñöôïc khi gia quyeán bò tan, vôï con bò baét, phaàn moä cha meï bò quaät leân, roài ñeán gia thanh maõi mang danh laø töôùng baïi traän. Lôøi vaên nhö taâm söï nhöng laïi ñanh vaøo loøng ngöôøi, khieán töôùng só nhaän ra loãi laàm maø khaéc phuïc.

Ñoái laäp vôùi vieãn caûnh taêm toái khi “ta cuøng caùc ngöôi bò baét” laø moät vieãn caûnh huy hoaøng khi töôùng só bieát lo hoïc taäp binh thö, taäp döôït cung teân ñeå chieán ñaáu vaø chieán thaéng. Ñoù laø :boång loäc ñôøi ñôøi höôûng thuï, vôï con baùch nieân giai laõo, tieáng toát löu truyeàn … nhöõng caâu vaên noái tieáp nhau nhö haû heâ saûng khoaùi tröôùc vieãn caûnh quaân thuø bò queùt saïch treân toaøn coõi nöôùc ta. Ai ñoïc ñeán nhöõng doøng naøy maø khoâng höøng höïc moät tinh thaàn, moät yù chí quyeát taâm chieán ñaáu vaø chieán thaéng.

Keát quaû sau khi baøi hòch ra ñôøi laø töôùng só, nhaân daân ñeàu moät loøng quyeát chieán, doøng chöõ “Saùt Thaùt” ñöôïc thích vaøo tay laø bieåu hieän cho loøng yeâu nöôùc choáng ngoaïi xaâm cuûa caû moät daân toäc kieân cöôøng baát khuaát, bieåu töôïng haøo huøng cho “haøo khí Ñoâng A”

Neáu khoâng coù söï laõnh ñaïo anh minh cuøng moät taám loøng yeâu nöôùc noàng naøn, moät taàm nhìn saâu saéc, moät gioïng vaên saéc saûo huøng hoàn thieát tha noàng chaùy, Traàn Quoác Tuaán ñaõ khoâng theå laøm lay ñoäng loøng ngöôøi ñeå taïo thaønh söùc maïnh ñeán nhö theá.

Nhö vaäy, hai vò anh huøng daân toäc ôû hai thôøi ñaïi khaùc nhau, hai hoaøn caûnh khaùc nhau, coù söï coáng hieán khaùc nhau cho ñaát nöôùc, nhöng ta vaãn baét gaëp moät ñieåm chung. Ñoù laø vai troø laõnh ñaïo anh minh, saùng suoát cuûa moät nhaø chính trò, moät nhaø quaân söï taøi ba theå hieän trong töøng lôøi vaên huøng hoàn ñaày thuyeát phuïc.

Ngaøy nay, ñöôïc soáng trong moät kæ nguyeân môùi, kæ nguyeân ñoäc laäp, chuùng ta caøng phaûi ghi nhôù coâng ôn nhöõng baäc tieàn nhaân ñaõ daøy coâng vun ñaép cho Toå quoác hoâm nay saùng maõi ñeán muoân ñôøi.